Παιδιά σε κίνδυνο. Πολλοί και πολλές από τους αναγνώστες μας είναι πιθανόν να κάνουν για πρώτη φορά μάθημα σε μικρά παιδιά. Τα παιδιά αυτά υπάρχει περίπτωση να είναι θύματα ενδοοικογενειακής βίας. Αν δεν ξέρεις πώς μπορείς να υποστηρίξεις ένα παιδί σε μια τέτοιου είδους συνθήκη, αυτό το άρθρο γράφτηκε για να σε βοηθήσει. Αν λοιπόν γνωρίζεις ένα παιδί που έχει ανάγκη την βοήθειά σου, μην περιμένεις και μην μένεις άπραγος. Τι εννοούμε με τον όρο βία; Βία θεωρείται κάθε πράξη σωματική, λεκτική, ψυχολογική, σεξουαλική που επιφέρει βλάβη, πόνο, φόβο στο θύμα, καθώς και οι απειλές για τέτοιες πράξεις. Ο παγκόσμιος οργανισμός υγείας αναφέρει ότι τα παιδιά που ζουν σε σπίτια που κυριαρχεί η βία, θα αναπτύξουν στην ζωή τους διάφορα ψυχολογικά και συναισθηματικά προβλήματα. Επιπλέον, ένα παιδί με βίαιους γονείς είναι πιθανότερο να πεθάνει ή να αρρωστήσει. Ο Π.Ο.Υ. υποστηρίζει ότι 1 στα 5.000 παιδιά κάτω των πέντε ετών πεθαίνει κάθε χρόνο λόγω κακοποίησης. Επίσης, οι ερευνητές πιστεύουν ότι ένα παιδί μπορεί να γίνει βίαιο απέναντι στους γονείς του, επειδή ήταν το ίδιο θύμα της βίας τους. Ή, με την σειρά του, να γίνει βίαιο στα δικά του παιδιά.
Στην ελληνική –και όχι μόνο– κοινωνία, πολλές φόρες υποτιμούμε την ενδοοικογενειακή βία που αντιμετωπίζουν καθημερινά χιλιάδες παιδιά, με την δικαιολογία ότι αυτά ανήκουν στον ιδιωτικό βίο και δεν χρειάζεται να απασχολούν το κράτος ή την κοινωνία. Η σιωπή μας, όμως, λειτουργεί ως ένας επιπλέον παράγοντας, εξαιτίας του οποίου, η ενδοοικογενειακή βία δεν έχει ξεριζωθεί ακόμα από τα σπλάχνα τις κοινωνίας.
Πρέπει να ξέρουμε ότι ποτέ δεν φταίει το παιδί για την βία που του ασκείται, σε οποιαδήποτε μορφή της. Συνεπώς, η κριτική οποιουδήποτε είδους θα πρέπει να αποφεύγεται χωρίς δεύτερη σκέψη, διότι, σε αντίθετη περίπτωση, το παιδί θυματοποιείται διπλά. Η ανατροφή, η ψυχοσύνθεση, η ανωριμότητα, η πλάστη εικόνα που έχει ένας γονιός για το παιδί του είναι μερικά αίτια που κάνουν τον γονιό ή τον κηδεμόνα βίαιο. Για παράδειγμα, η βία που αντιμετωπίζει ένα παιδί από τους γονείς του, επειδή δεν διαβάζει, δεν έχει την ίδια αφορμή με αυτήν που βιώνει καθημερινά ένα άλλο επειδή είναι ομοφυλόφιλο, άλλα και τα δυο αποτελούν βία που ασκείται μέσα στην οικογένεια. Σε καμία περίπτωση, όμως, δεν ευθύνεται η συμπεριφορά του παιδιού. Για ποιον λόγο πρέπει να είμαστε πολύ προσεκτικοί με την παιδική κακοποίηση; Επειδή τα παιδιά έχουν λιγότερες πιθανότητες να μιλήσουν για την βία που τους ασκείται, είτε αυτή είναι ψυχολογική, είτε σεξουαλική, είτε οποιασδήποτε άλλης μορφής, είναι πολύ δύσκολο να προστατέψουν τον εαυτό τους, ακριβώς λόγω της μικρής τους ηλικίας, καθώς και να καταλάβουν ποιες συμπεριφορές απέναντί τους είναι φυσιολογικές και ποιες όχι. Εδώ να επισημάνουμε ότι ευθύνες για την αδιαφορία δεν έχει μόνο ο καθένας και η καθεμιά μας ατομικά. Για να καταπολεμήσουμε την βία θα πρέπει να γίνουν αλλαγές σε όλα τα επίπεδα: στην δικαιοσύνη με τον εκσυγχρονισμό του δίκαιου, στα ΜΜΕ που ξεπλένουν τον εκάστοτε θύτη, άλλα και στην πρόνοια της χώρας. Με αυτήν την εισαγωγή στόχος μου είναι να γίνει κατανοητό πως η βία που ασκείται στο σπίτι δεν είναι ιδιωτικό πρόβλημα, άλλα κοινωνικό φαινόμενο με πολλαπλά αίτια, και η λύση του βρίσκεται σε μεταρρυθμίσεις του δίκαιου και της κουλτούρας μας. Μέχρι να γίνει αυτό, θα συνεχίσουν να υπάρχουν παιδιά-θύματα οικογενειακής βίας.
Αν, λοιπόν, πιστεύεις ότι ένα παιδί είναι θύμα οποιασδήποτε μορφής βίας, τότε: 1. Μίλησε αμέσως με ειδικούς. Υπάρχουν αρκετές γραμμές επικοινωνίας που ασχολούνται ειδικά με την κακοποίηση παιδιών και γυναικών, καθώς και εξειδικευμένες δομές και οργανισμοί που μπορούν και θέλουν να βοηθήσουν.
2. Αν έχεις στενές επαφές με το παιδί, δημιούργησε χρόνο, μέσα στον οποίο θα προσπαθήσεις να χτίσεις γέφυρες επικοινωνίας με το θύμα όταν είναι διαθέσιμο, καθώς πρέπει να θυμάσαι ότι είναι κλειστοί χαρακτήρες και ότι δεν θέλουν να μιλάνε για αυτά τα γεγονότα. 3. Μπορείς να αρχίσεις να συνομιλείς μαζί του (πχ η συμπεριφορά σου με ανησυχεί, ανησυχώ για εσένα επειδή…) Να θυμάσαι: μην το πιέζεις και μην προσπαθήσεις να το πείσεις να δείξει τα σημάδια του, κάτι τέτοιο ίσως να έχει τα αντίθετα αποτελέσματα. 4. Να ακούς με ηρεμία και προσοχή ό, τι έχει να σου πει το θύμα, χωρίς κριτική. Ανεξάρτητα από αυτά που θα σου πει, να κρατάς ήρεμη στάση.
5. Να είσαι παρατηρητικός. Υπάρχουν κόκκινες σημαίες που, αν τις δεις στο παιδί και την συμπεριφορά του, τότε αυτό μπορεί να είναι θύμα κακοποίησης. Σημάδια κακοποίησης • Κακώσεις και σημάδια στο σώμα, για τα οποία το παιδί αρνείται να μιλήσει. Όταν βλέπεις μαύρα μάτια, μελανιές, εκδορές κλπ που εμφανίζονται στο σώμα του, άλλα δεν υπάρχει ξεκάθαρη απάντηση για το πώς τα απέκτησε, τότε πολύ πιθανόν το παιδί να είναι θύμα σωματικής βίας. • Ενδείξεις κατάθλιψης χωρίς προφανή αίτια. • Απρόσμενη ή ακατανόητη πτώση της σχολικής του επίδοσης. • Δυσκολίες στον ύπνο, εφιάλτες, αϋπνία. • Επιθυμία να παραμένει εκτός σπιτιού. • Αναπτυξιακή παλινδρόμηση (για παράδειγμα, έβαλε ξανά πάνα ενώ την είχε σταματήσει). Αν έχει αυτοκτονικές σκέψεις ή αυτοτραυματίζεται, μίλησε αμέσως σε ειδικό. Αυτά είναι μερικά σημάδια που θα πρέπει να προβληματίσουν. 6. Πίστεψε το θύμα, το έχει ανάγκη. Άκουσε και πάρε πολύ στα σοβαρά το θύμα, επιβεβαίωσε τα μπερδεμένα συναισθήματά του για αυτά που βιώνει, εξήγησέ του ότι δεν φταίει εκείνο για ό, τι έχει συμβεί –ή συμβαίνει– και ότι δεν έκανε κάτι για να αξίζει τέτοια συμπεριφορά. Είναι σημαντικό το θύμα να έχει κάποιον που το πιστεύει και το στηρίζει. 7. Μην πιέσεις το θύμα να πάρει όλες τις αποφάσεις τώρα. Όσο και να σε πιέζει ο χρόνος, μην εξαναγκάσεις το θύμα να πάρει όλες τις σοβαρές αποφάσεις αμέσως. Να δείχνεις κατανόηση όταν το θύμα δεν μιλάει ή δεν δρα. Πιθανότατα εξαρτάται ψυχολογικά, οικονομικά, αλλά και πρακτικά από την οικογένεια, ενώ μπορεί να φοβάται τον στιγματισμό ή ακόμα και να πιστεύει ότι του αξίζει η βία. 8. Να δώσεις εξηγήσεις στο παιδί εάν είναι αρκετά ώριμο, να του ξεκαθαρίσεις τι ακριβώς θα κάνεις για να το προστατέψεις. Αν είναι στην εφηβεία, στήριξέ το, βρίσκοντάς του ειδικούς, με τους οποίους μπορεί να μιλήσει, από δομές μέχρι δικηγόρους, ώστε να συντονίσεις τις δράσεις του. 9.Να θυμάσαι: μπορεί να μην έχει ακόμα την δύναμη για να βγει από αυτήν την κατάσταση. Δείξε κατανόηση, τον τελικό λόγο τον έχει το θύμα στο πώς θέλει να δράσει.
Τι να μην κάνεις!

• Μην φέρεις, με οποιονδήποτε τρόπο και για οποιονδήποτε λόγο, σε δύσκολη θέση το θύμα.
• Μην προβοκάρεις τον θήτη.

• Μην τα παρατήσεις. Χρειάζεται υπομονή, στην αρχή δεν θα είναι εύκολο.

• Μην υποσχεθείς κάτι, αν δεν είσαι σίγουρος ότι μπορείς να το κάνεις.
• Μην υποτιμήσεις τον κίνδυνο για το θύμα ή εσένα.
• Μην κάνεις τον ειδικό, ζήτησε από ανθρώπους που είναι ειδικοί να σε βοηθήσουν.
• Don’t blame the victim, μην κατηγορείς το θύμα, ας μην τα λέμε ξανά.

Το κείμενο αυτό δεν έχει σκοπό να γίνει ένας επαγγελματικός οδηγός, δεν έχουμε, άλλωστε, ούτε την γνώση ούτε την εμπειρία ως ΜατζόΡε. Στόχο έχει να θυμίσει στους αναγνώστες ότι η ενδοοικογενειακή βία μας άφορα όλους, δεν είναι ατομική, άλλα συλλογική ευθύνη! Από το άτομο στους θεσμούς και το αντίστροφο. Η αλληλεγγύη στα παιδιά, τις γυναίκες και τις μειονότητες θα έχει καθοριστικό ρόλο για το μέλλον αυτού του φαινόμενου και για την πρόοδο της κοινωνίας μας.

πηγές:1 2 3 4 5 6