Οι ανθρωποκτονίες, αιώνες τώρα, μελετούνται από την εγκληματολογία. Η επιστημονική μελέτη του φαινόμενων, κοινωνικών ή φυσικών, μας κάνει να κατανοούμε τα αίτια και να βρίσκουμε τις λύσεις στα προβλήματα ,όμως στην περίπτωση των γυναικοκτωνιών, αργήσαμε τόσο να βρούμε τα αίτια όσο και να αναζητήσουμε τις λύσεις.

Τι είναι όμως η γυναικοκτονία (femicide); Είναι οι δολοφονίες γυναικών ενηλίκων ή ανηλίκων, εξαιτίας του φύλου τους. Συμφωνά με τον παγκόσμιο οργανισμό υγείας «οι δολοφονία γυναικών επειδή άπλα είναι γυναίκες». Η εγκληματολόγος και ακτιβίστρια Diana. E. Russell, ήταν η πρώτη που ανέδειξε και αυτόν τον όρο στα βιβλία και στα άρθρα τις. Ο πρώτος ορισμός που είχε δώσει ήταν η δολοφονία γυναικών από άντρες επειδή είναι γυναίκες. Άλλα όπως θα δούμε παρακάτω είναι ελλιπής ορισμός.

Η βία κατά των γυναικών μπορεί να εμφανιστεί ως βία από ερωτικούς συντρόφους (π.χ. τα εγκλήματα τιμής), ως προσχεδιασμένες κρατικές δολοφονίες γυναικών στα πλαίσια συγκρούσεων, δηλαδή σε πολέμους. Επίσης σημαντικό ρόλο στις δολοφονίες γυναικών έχουν και οι εγκληματικές οργανώσεις που ασχολούνται με το εμπόριο λευκής σαρκός, τα ναρκωτικά κι άλλες παρανομίες. Πολλές φόρες έχω δει στην Ελλάδα να θεωρούμε γυναικοκτωνία μόνο των φόνο από ερωτικό σύντροφο.

Η λέξη γυναικοκτονία δεν είναι τυχαία. Θα μπορούσαμε να κρατήσουμε και να χρησιμοποιούμε τη λέξη ανθρωποκτονία, άλλα αυτό δε γίνεται, επειδή η δολοφονίες γυναικών είναι πιθανότερο να μείνουν ατιμώρητες, όπως για παράδειγμα στη Λατινική Αμερική ή όπως στην περίπτωση της Ελλάδας, να υπομονεύονται στην δημόσια σφαίρα. Τα μέσα μαζικής ενημέρωσης έχουν την μεγαλύτερη ευθύνη σε αυτό, αφού αναπαράγουν τον σεξιστικό λόγο. Έτσι, ήταν αναγκαίο να υπάρξει μια λέξη που θα αναδείκνυε τα πραγματικά αίτια των δολοφονιών γυναικών και η λέξη femicide είναι η κατάλληλη για αυτό τον σκοπό.

Όπως ξέρουμε η βια κατά των γυναικών μπορεί να πάρει πολλές μορφές: σωματική, ψυχική, σωματική, λεκτική και σε μια άλλη μορφή μπορεί να φτάσει και στον φόνο. Σε κάθε κοινωνία τα αίτια δεν είναι ακριβώς τα ίδια, επειδή ακριβώς οι πολιτιστικοί παράγοντες που οδηγούν σε αυτό δεν είναι κοινοί για όλους. Σε κάποιες χώρες είναι ο πόλεμος και οι κρατικοί φορείς, σε άλλες ο ερωτικός σύντροφος. Μάλιστα, μπορεί σε μια χώρα να μην κυριαρχεί μονό ένα είδος γυναικοκτονίας.

Τα μέσα μαζικής ενημέρωσης παίζουν σημαντικό ρόλο όταν δολοφονούνται γυναίκες, γιατί χρησιμοποιούν ένα συγκεκριμένο σεξιστικό μοτίβο για την ανάδειξη τις ιστορίας, την παρουσίαση της αληθείας και τα διδάγματα που μπορούμε να πάρουμε από αυτήν. Πρώτον, κρατούν ίσες αποστάσεις από θύμα και θήτη, αναφέρονται στα γεγονότα περιληπτικά, προσπαθούν να είναι αντικειμενικοί, δεν δίνουν ιδιαίτερη σημασία για την ουσία τις υποθέσεις. Δεύτερον, προσπαθούν να συνδέσουν την δολοφονία με την εθνότητα, π.χ. ο Αλβανός, ο Ρώσος κτλ. Αν όμως είναι Έλληνας, τότε αποσιωπούν την είδηση. Τρίτον, ακολουθούν την τακτική “Victim blaming”. Ο δράστης είναι πάντα κάλο παιδί εν αντιθέσει με το θύμα που είναι χρήστης αλκοόλ, ναρκωτικών, φοράει κοντή φούστα και έχει αντικοινωνική συμπεριφορά. Προσπαθούν να φτιάξουν ένα θετικό προφίλ στο δράστη, π.χ. δεν ενοχλούσε την γειτονιά ή ήταν ήσυχος, λες και κατηγορείται για διατάραξη κοινής ησυχίας και όχι για έναν εν ψυχρώ φόνο ανθρώπου. “Την σκότωσε από αγάπη”, «τυφλώθηκε από την αγάπη», «οικογενειακή τραγωδία» είναι συχνά τίτλοι ειδήσεων, που μειώνουν την σοβαρότητα της καταστάσης, μας αποπροσανατολίζουν από την αλήθεια. Είναι γεγονός ότι η αγάπη δεν σκοτώνει, δεν τυφλώνει (ρωτήστε και οφθαλμιάτρους) και δεν σε κάνει βίαιο ή δολοφόνο.

Ο μισογυνισμός και ο σεξισμός, η ζήλια, από την άλλη, σκοτώνουν και το κάνουν συχνά. “ Ήταν τα προβλήματα στο σπίτι, που οδήγησαν το ζευγάρι σε συχνούς τσακωμούς και τέλος στην δολοφονία”, ενώ στην πραγματικότητα, ήταν η συμπεριφορά και ο χαρακτήρας του θήτη που αργά η γρήγορα θα έφτανε στο φόνο. Με κάποιες μικρο-αλλαγές, αν διαβάζετε ειδήσεις, αυτό θα είναι το μοτίβο των μίντια που δεν τους νοιάζει η ανάδειξη της αλήθειας, αλλά να πουλήσουν τις φυλλάδες.

Οι πολυπλοκότητα του φαινόμενου δημιούργησε έναν νέο όρο, τον “Feminicidio”. Εγκληματολογικά, ο όρος αυτός έχει έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον γιατί δεν δηλώνει την πράξη (δολοφονία γυναικών) άλλα την ατιμωρησία και την έλλειψη λογοδοσίας, γιατί την ευθύνη για αυτό το φαινόμενο την έχουν οι δημόσιοι θεσμοί και το κράτος. Φέρνοντας παράδειγμα από το Μεξικό, στην πόλη Χουάρες στο Μεξικό, χιλιάδες ροζ σταυροί υψώνονται στον ορίζοντα, σύμβολα της έμφυλης βίας. Κάθε ένας σταυρός είναι μια νεκρή δολοφονημένη γυναικά που ο ένοχος δεν βρέθηκε η δεν τιμωρήθηκε, η ατιμωρησία δεν είχε να κάνει με την δυσκολία τους, άλλα με την πλήρη αδιαφορία του κράτους για τους πολίτες της πόλης, η οποία ήταν τόσο μεγάλη που οι υποθέσεις με αυτό το περιεχόμενο έμεναν πάντα στο σκοτάδι. Βλέποντας κάποιος το ντοκιμαντέρ του εξάντα «Χουάρες… η πόλη των νεκρών γυναικών», θα καταλάβει το μέγεθος της αδικίας προς τις γυναίκες.
Στην περίπτωση της Ελλάδας, το συνεχόμενο πολίτικο ενδιαφέρον για την οικονομία έχει βάλει στον πάγο την συζήτηση για τέτοιου είδους εγκλήματα μίσους κατά των γυναικών, οι πολιτικές πρωτοβουλίες που αφορούν το θέμα είναι λίγες ενώ δεν έχουμε καμιά μεγάλης κλίμακας έρευνα για τον συνολικό αριθμό των γυναικοκτονιών (femicide) που γίνονται στην Ελλάδα. Φυσικά και στην Ελλάδα έχουμε γυναικοκτονίες, άπλα δεν καταγράφονται ως τέτοιες, και η άτυπη καταγραφή που έχουμε μας κάνει να βλέπουμε μόνο την κορφή στο παγόβουνο.

πηγες.1 2 3

Επιμέλεια Μαρινα.